شاید برای برخی از والدین پیش آمده باشد که فرزند آن ها با وجود اسباب بازی های متنوع و بی شماری که دارد میلی برای بازی کردن از خود نشان نمی دهد. این موضوع ممکن است در نگاه اول بسیار نگران کننده به نظر برسد و برای والدین یک چالش بزرگ محسوب شود. اما این شرایط خیلی پیچیده نیست و شاید ایجاد تغییراتی جزئی، موجب شود که کودک شما با میل و اشتیاق فراوان دوباره شروع به بازی کردن کند. در این مطلب با ما همراه باشید تا با مقوله بازی نکردن کودک با اسباب بازی، دلایل و تاثیر آن بر کودک بیشتر آشنا شویم.
اهمیت بازی
بازی برای رشد کودکان ضروری است زیرا به رفاه شناختی، فیزیکی، اجتماعی و عاطفی آنها کمک می کند. بازی همچنین امکان تعامل بین والدین و فرزندانشان را فراهم می کند که پایه های محکمی برای روابط آینده ایجاد می کند. طبق گزارش آکادمی اطفال آمریکا، بازی آنقدر برای رشد کودک مهم است که به عنوان حق هر کودک شناخته می شود. بازی راهی برای رشد تخیل و خلاقیت در کودکان فراهم می کند. همچنین به آنها کمک می‌کند یاد بگیرند که چگونه با دیگران خوب ارتباط برقرار کنند و به آنها اجازه می‌دهد جهان را با سرعت و علاقه خود کشف کنند. یکی از روش های بازی، استفاده از انواع اسباب بازی ها است. اما برخی کودکان ممکن است تمایلی برای این موضوع از خود نشان ندهند در این قسمت به برخی از دلایل بازی نکردن کودک با اسباب بازی می پردازیم.
اسباب بازی های چالش برانگیز
یکی از دلایل بازی نکردن کودک با اسباب بازی ممکن است این باشد که اسباب بازی های کودک به اندازه کافی برای او چالش برانگیز نیستند. کودکان ما از اسباب بازی ها برای ایجاد سرگرمی استفاده می کنند. آنها از این ابزارها را برای حل چالش های دنیای خود به کار می گیرند. بنابراین، اسباب بازی ها باید با حال و هوای دنیای ذهنی آن ها مطابقت داشته باشند و سطح مناسبی از چالش را برای آن ها ایجاد کنند. به عنوان مثال، پازل ها، لوگوها و قطعات کوچکی که به صورت دستی باید مرتب شوند، ممکن است برای یک کودک بسیار پیچیده باشد، اما برای کودکی دیگر، به اندازه کافی چالش برانگیز نباشند. فرزند شما در حال حاضر روی چه چیزی کار می کند: بازی تخیلی، ساختن لوگوها، ساختن ریل قطار، یا شاید ایجاد تعادل؟ بنابراین اسباب بازی ها باید با دقت بیشتری متناسب با علایق کودک انتخاب شوند.
اسباب بازی های نامتناسب با سن
وقتی صحبت از لذت بردن کودک از یک اسباب بازی می شود، تناسب سن یک عامل اصلی است. محدوده سنی پیشنهادی سازنده را به‌عنوان یک راهنما در نظر بگیرید. به این نکته نیز توجه کنید که کودک مهارت های پیش نیاز برای بازی با یک اسباب بازی را قبلا فراگرفته باشد. علاوه بر این، همان طور که می دانیم مغز کودکان به سرعت در حال رشد است و تا زمانی که کودکان به 3 سالگی می رسند، مغز آنها به 80 درصد حجم بزرگسالان رسیده است. به دلیل این رشد سریع، کودک شما ممکن است پس از چند روز از یک اسباب بازی خسته شود و دیگر برای او جالب نباشد.
اسباب بازی های زیاد
حتی اگر اسباب‌بازی‌های انتخاب شده، ابزاری عالی برای فرزندانتان باشند، باز هم ممکن است تعداد زیادی از آنها موجب بازی نکردن کودک با اسباب بازی شود. تصور کنید سعی می کنید با 7 کامپیوتر، 8 گوشی و 20 خودکار موجود روی میز کار خود کار کنید. یا تصور کنید وقتی همه وسایل آشپزخانه روی پیشخوان پراکنده شده‌اند، می خواهید آشپزی کنید. مهم نیست که چقدر گزینه های موجود فوق‌العاده هستند، انتخاب‌های زیاد و شلوغی بیش از حد، موجب گیج شدن و عدم تمرکز خواهد شد و احتمالاً فرزندان شما به جای الهام گرفتن، احساس غرق شدن خواهند کرد. بنابراین بهتر است اسباب بازی ها را به تعداد مناسب برای فرزند خود تهیه کنید و ذهن او را شلوغ نکنید.
وابستگی به دیگران برای بازی کردن
یکی از عوامل دیگر بازی نکردن کودک با اسباب بازی، این است که کودکان برای بازی کردن به دیگران وابسته هستند. شما ممکن است اسباب‌بازی‌های مناسب سن و سلیقه او را تهیه کرده باشید و در اختیارش قرار دهید اما هنوز به شما (دوست، خواهر یا برادر) وابسته هستند تا با آن ها بازی کنید. خبر خوب این است که شما تنها نیستید! این موضوع بسیار رایج است. زیرا معمولا به والدین توصیه می شود که تقریباً بی وقفه با نوزادان خردسال صحبت کنند، آواز بخوانند و انواع و اقسام کارها را برای آنها انجام دهند تا سرگرم شوند و ارتباط مناسبی بین والدین و کودک برقرار شود. اما باید توجه کرد که برای کودکان بسیار مهم است که زمانی را داشته باشند که کسی با آنها صحبت نمی کند تا بتوانند در بازی عمیق و غوطه ور فرو روند. می توانید با حذف آهسته و تدریجی خود شروع کنید.
اسباب بازی های تکراری
موضوع دیگری که مطرح می شود و می تواند موجب بی میلی و بازی نکردن کودک با اسباب بازی شود این است که اسباب بازی ها تکراری و قدیمی شده اند. وقتی اسباب‌بازی‌ها برای مدت طولانی به کار گرفته می شوند، کودکان علاقه خود را نسبت به آن ها از دست می‌دهند. ممکن است زمانی متوجه این موضوع شوید که کودکان دیگر به اسباب‌بازی‌های موجود خود علاقه نشان نمی‌دهند یا به اسباب‌بازی‌های کودکان دیگر توجه می کنند. این به این دلیل است که آنها بیش از حد با اسباب‌بازی‌های خود بازی کرده اند و دیگر آن ها را جدید یا هیجان‌انگیز نمی‌دانند. در این حالت می توانید اسباب‌بازی‌هایی را که تکراری شده اند را جمع کرده و آنها را برای مدتی دور از دسترس کودک نگه دارید (کاملاً دور از دید) و سپس پس از مدتی آنها را دوباره در اختیار کودک قرار دهید.
چرا کودکان بازی نمی کنند؟
کودکان به طور طبیعی می دانند چگونه بازی کنند. اگر به بیرون بروند، فوراً برای کاوش در طبیعت اطراف می دوند. این کنجکاوی برای دنیای اطراف به کودکان اجازه می دهد تا یاد بگیرند، کشف کنند و مهارت های لازم برای موفقیت را ایجاد کنند. از طریق درگیر شدن در بازی، کودکان از نظر جسمی، فکری، اجتماعی و عاطفی رشد می کنند. علاوه بر بازی نکردن کودک با اسباب بازی ممکن است برخی کودکان حتی به انواع بازی های دیگر مثل بازی با دوستان خود و غیره نیز تمایلی نشان ندهند. این کودکان ممکن است مهارت های اولیه بازی را برای ورود به فعالیتی که از قبل در حال انجام است نداشته باشند. اگر نتوانند خواسته ها و نیازهای خود را بیان کنند، ممکن است کنار آمدن با دیگران و پیوستن به یک گروه را برایشان دشوار کند. کودکانی که بازی نمی کنند در چند دسته طبقه بندی می شوند.
کودکان سرگردان
این نوع کودکان بدون درگیر شدن در یک فعالیت آن را رها کرده و به سمت فعالیت دیگر می‌روند و ممکن است نتوانند برای مدت طولانی روی یک کار تمرکز کنند و اغلب رفتارهای کم توجهی از خود نشان می دهند. این کودکان به راحتی می توانند بازی خود را انتخاب کنند، اما هرگز به طور کامل درگیر آن فعالیت نمی شوند. در واقع کودکان سرگردان، فاقد دامنه توجه برای انتخاب و ماندن در یک کار خاص هستند. آنها ممکن است قادر به انتخاب بازی یا حفظ علاقه به یک فعالیت نباشند. همه بچه‌ها در یک مقطع زمانی ممکن است این شرایط را تجربه کنند، اما در صورتی که تبدیل به یک رفتار ثابت شود، نیاز به مداخله والدین و درمانگران به وجود می آید. در این شرایط برخی از انواع اسباب بازی برای افزایش تمرکز، به شرطی که برای او جذاب باشد می تواند کمک کننده باشد.
کودکان طرد شده
کودک طرد شده معمولاً فاقد سه مهارت اساسی بازی است. این مهارت ها شامل آگاهی از دیگران، مهارت های نوبت کاری و مهارت های حل مسئله است. اگر کودک از دیگران آگاهی نداشته باشد، ممکن است قادر به درک دیدگاه های دیگران نباشد. توانایی حل مسئله به کودکان اجازه می دهد تا نیازها و خواسته های خود را بیان کنند، به نیازها و خواسته های دیگران گوش دهند و با هم همکاری کنند. کودکانی که نمی توانند مشکل را حل کنند یا به اشتراک بگذارند ممکن است در موقعیت های بازی دچار مشکل شوند. فقدان این مهارت های بازی می تواند از طریق رفتار پرخاشگرانه ظاهر شود. کودکانی که رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان می دهند اغلب توسط سایر کودکان طرد می شوند زیرا دیگران از آسیب دیدن می ترسند و از بازی با این کودک بیزارند.
کمک به کودکان طرد شده
کودکان طرد شده باید از طریق فرآیند بازی هدایت شوند تا مهارت های اجتماعی لازم در آنها ایجاد شود. پس از این که فرایند بازی کردن برای این کودکان آسان تر شد می توان از طریق انواع بازی درمانی کودکان پرخاشگر، رفتارهای پرخاشگرانه را نیز در آن ها کاهش داد.
کودکان مضطرب
کودک مضطرب ممکن است به دلایل مختلف و در زمان های مختلف مضطرب باشد. معمولاً زمانی که کودکان استرس را در محیط خانه تجربه می کنند، مثل شنیدن یا دیدن دعوای والدین، اضطراب ظاهر می شود. استرس جسمی و روحی ناشی از کمبود خواب یا غذا نیز می تواند باعث ایجاد اضطراب در کودکان خردسال شود. تجربه پیش دبستانی گاهی اوقات می تواند کودک را با فعالیت های زیاد، کودکان دیگر و بزرگسالان ناآشنا غرق کند. تنش، عدم تماس چشمی و مکیدن شست برخی از علائم فیزیکی اضطراب در کودکان هستند. کودکان مضطرب برای شکوفایی و یادگیری نحوه بازی کردن، نیاز به اعتماد به روابط با بزرگسالان دارند. یکی از جنبه های تاثیر بازی والدین با کودکان کاهش اضطراب در آن ها است.
کودکان گوشه گیر
کودک گوشه گیر ارتباط چشمی کمی برقرار می کند، اما به ندرت مکالمه یا تعامل را آغاز می کند و به طور کلی به محیط اطراف خود علاقه چندانی نشان نمی دهد. آنها ممکن است از تماس با همکلاسی های خود اجتناب کنند و از آنجا که ممکن است قادر به ایجاد مهارت ها و روابط اجتماعی نباشند، عزت نفس و نگرش آنها در مورد یادگیری و مدرسه تأثیر منفی خواهد داشت. دوری آنها ممکن است به دلیل عدم تجربه در محیط های گروهی یا عدم ایجاد روابط مثبت و قابل اعتماد با سایر کودکان یا بزرگسالان باشد. برقراری ارتباط با اعتماد به نفس و ارائه تجربیاتی که موفقیت آنها تضمین شده باشد و همچنین روش های مختلف بازی درمانی کودکان می تواند در بهبود شرایط این کودکان کمک کننده باشد.
آسیب های محرومیت از بازی برای کودکان
طبق تحقیقات، نبود شرایط مناسب برای انواع بازی های کودکان می تواند به رشد اولیه کودک و بعداً یادگیری اجتماعی و عاطفی آسیب برساند. به نظر می رسد محرومیت از بازی مداوم و متوسط تا شدید در طول 10 سال اول زندگی با رشد ضعیف کودک در اوایل زندگی مرتبط باشد که بعداً منجر به افسردگی، دشواری در سازگاری با تغییرات، خودکنترلی ضعیف تر، تمایل بیشتر به اعتیاد و روابط بین فردی شکننده و سطحی تر می شود. جدا از نقش اسباب بازی ها، انواع بازی های خانوادگی و بازی در فضای آزاد نیز اهمیت ویژه ای دارند. فقر و فرصت‌های کمتر برای بازی، به‌ویژه در داخل شهرها بسیار رایج است.
بازی های آزاد
بازی آزاد و بدون ساختار زمانی اتفاق می‌افتد که کودک شما از هیچ قانون یا دستورالعملی پیروی نمی‌کند، مانند زمانی که مشغول ساختن قلعه است، وانمود می‌کند که یک ابرقهرمان است یا با انگشت خود نقاشی می‌کند. این کار استقلال، تخیل، خلاقیت و مهارت‌های حل مسئله را پرورش می‌دهد. بازی آزاد همچنین روی استرس معجزه می کند. کودکان با اضطراب و ترس های خود از طریق بازی آزاد کنار می آیند. این ابزار طبیعی آنها برای ایجاد انعطاف‌پذیری است. عصب شناسان می گویند که بازی برای هر نوع یادگیری اساسی است و حتی از نظر فیزیکی مغز را شکل می دهد.
تشویق به بازی های آزاد
این نوع بازی از دهه 1950 رو به افول بوده است، خوشبختانه، با کمی دانش، می توانید بازی های آزاد را به بخشی هیجان انگیز از دنیای کودک خود تبدیل کنید. بازی های آزاد او را تحسین کنید. بازی کودک شما به همان شکلی که هست عالی است. اسباب بازی هایی با انتهای باز به او ارائه دهید. کلاس های فوق برنامه را کاهش دهید. در واقع، تحقیقات نشان می‌دهد بچه‌هایی که زمانشان بیش از حد سازماندهی شده است، بیشتر مضطرب و افسرده می‌شوند. محدودیت های صفحه نمایش را تنظیم کنید. به تلویزیون و رایانه زمان اختصاص دهید تا فرزندتان هر زمان که کمی حوصله اش سر می رود شروع به تکیه بر صفحه نمایش نکند.
منابع: theparentingjunkie، greenpinatatoys،